Wegetarianizm to sposób odżywiania, a dla niektórych styl życia. Wegetarianie nie jedzą ani nie stosują produktów, które pochodzą z uboju zwierząt – żelatyny, futer, skóry. Powodów przejścia na wegetarianizm jest wiele, najczęstsze to niegodzenie się z okrucieństwem stosowanym w stosunku do zwierząt hodowlanych, zabijaniem wyłącznie w celu urozmaicenia obiadu. Dla niektórych istotne są też aspekty ochrony środowiska oraz walory zdrowotne.
Dieta wegetariańska nie jest jednym rodzajem diety. Ze względu na zakres wykluczeń produktów można ją podzielić na:
- pescowegetarianizm – wyklucza produkty mięsne z wyłączeniem ryb i owoców morza
- laktoowowegetarianizm – eliminuje wszystkie rodzaje mięsa, także ryby i owoce morza
- laktowegetarianizm – wyklucza mięso i jajka
- weganizm – wyklucza wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego
Najczęściej spotykaną odmianą wegetarianizmu jest laktoowowegetarianizm i w mowie potocznej często te 2 określenia są traktowane jako równoważne.
Diety wegetariańskie a zdrowie
Według Amerykańskiego Stowarzyszenia Dietetycznego, dobrze zbilansowane diety wegetariańskie są odpowiednie na każdym etapie życia. Badania pokazują, że osoby stosujące dietę wegetariańską żyją dłużej, a śmiertelność z powodu chorób układu krążenia występuje o 25% rzadziej. Dodatkowo zanotowano rzadsze o 88% występowanie nowotworów jelita grubego i o 54% nowotworów prostaty w porównaniu do osób spożywających mięso. Podkreślić należy, że samodzielne zbilansowanie diety wegetariańskiej jest bardzo trudne i wymaga sporej wiedzy dietetycznej oraz sprawdzenia jadłospisu w specjalnym programie, by zweryfikować czy wszystkie składniki żywieniowe np. żelazo czy białko dostarczone są w wystarczającej ilości.
Wegetarianizm a odchudzanie
Często walory zdrowotne czy etyczne diety wegetariańskiej nie są czynnikiem decydującym o przejściu na ten sposób żywienia – czasami jest to chęć redukcji masy ciała. Czy jest to dobry sposób? Nie do końca. Stosując jakąkolwiek dietę musimy kontrolować ilość spożywanych produktów oraz zachować odpowiednie ich proporcje. Słodycze również są wegetariańskie – włączając je w dużych ilościach do codziennej diety raczej nie schudniemy. Wszystko zależy od podejścia, wyboru zdrowych produktów i odpowiednich wielkości porcji. W diecie wegetariańskiej bardzo łatwo o niedobory pokarmowe, szczególnie witaminy B12 i żelaza, dlatego jadłospis powinien być skonsultowany z dietetykiem i dokładnie zaplanowany. Przy długotrwałym stosowaniu wegetariańskiego sposobu odżywiania konieczna jest suplementacja witaminami D i B12.
Dodatkowo organizm potrzebuje czasu, by przystosować się do nowego sposobu odżywiania – bez mięsa za to z większą ilością warzyw, owoców i innych produktów. Nie jest to czas, w którym dobrym pomysłem jest dodatkowe obciążanie organizmu niską podażą kalorii. Przejście na dietę wegetariańską powinno odbywać się etapami – stopniowo zmniejszając ilość produktów zwierzęcych w diecie, by organizm powoli się przyzwyczajał. Dopiero po tym okresie można myśleć o zmniejszeniu kaloryczności.
Dobrze zaplanowana dieta wegetariańska będzie również spowalniała procesy starzenia dzięki wysokiej zawartości antyoksydantów pochodzących z warzyw i owoców.
Stosowanie diet wegetariańskich – podsumowanie
Zastanawiając się nad stosowaniem diet wegetariańskich należy pamiętać o kilku ważnych aspektach:
- osoby stosujące dietę wegetariańską rzadziej chorują na choroby układu krążenia, nowotwór jelita grubego i prostaty,
- dieta ta ma znaczne walory zdrowotne, jednak nie polecałabym jej jako sposób na odchudzanie,
- w celu uniknięcia niedoborów składników pokarmowych dieta wegetariańska powinna być zbilansowana przez dietetyka.
Diety wegetariańskie mimo swoich walorów etycznych i zdrowotnych są dla laika ciężkie do zbilansowania i mogą doprowadzić do niedoborów niektórych składników pokarmowych. Jeżeli jesteś osobą początkującą w temacie diety wegetariańskiej lub stosujesz ją od dłuższego czasu, ale chcesz skontrolować wartości odżywcze swojego jadłospisu – zachęcam do zapoznania się z ofertą i zapraszam na konsultacje dietetyczne!